De Gek

Beluister het onderstaande artikel

Hol vanbinnen, maar verder is er in dit kunstwerk toch zo’n 500 kilogram brons verwerkt. Het beeld is een creatie van kunstenares Lotti van der Gaag. Rond 1950 maakte zij twee ‘gekken’: een grote en een kleine gek. Deze – de grote – is door de dochter van Van der Gaag in bruikleen gegeven aan Museum Cobra. Hoewel het werk van Lotti veel weg heeft van de kunst van de Cobra-beweging, heeft ze zich nooit Cobra-kunstenaar mogen noemen.

Gekke poppetjes
Charlotte van der Gaag werd in 1923 geboren in Den Haag. Tijdens de Tweede Wereldoorlog begon ze met tekenen en vlak na de oorlog kreeg ze een relatie met de abstracte schilder Bram Bogart, die haar aanmoedigde te gaan beeldhouwen. Fantasiewezens stonden al tijdens haar opleiding aan de kunstacademie centraal in het werk van Lotti. Zelf noemt ze de op haar verbeelding gebaseerde werken ‘gekke poppetjes’. Realistisch zijn ze allerminst, wat voor die tijd vernieuwend was in de Nederlandse kunst.

In 1950 vertrok Van der Gaag naar Parijs. Daar woonde en werkte de kunstenares in een pakhuis dat ze deelde met de Nederlandse kunstenaars Corneille en Karel Appel, aanvoerders van de Cobra-beweging. Lotti werd echter nooit gevraagd om zich aan te sluiten bij deze groepering of om mee te exposeren. Corneille zou dat niet gewild hebben. Toch is haar werk wel sterk beïnvloed door de Cobra-beweging.

Groots
Lotti is rond 1960 uitgegroeid tot een van de belangrijkste Nederlandse vrouwelijke kunstenaars. Rond die tijd zijn er in ons land dan ook verschillende van haar kunstwerken geplaatst. Zoals ‘De Denker’ in Utrecht (1955), ‘Fantoom’ in Nijmegen (1964) en ‘Vogels en vissen’ in Rotterdam (1965). Na deze succesvolle jaren wordt het stiller rondom de kunstenares. En dat terwijl haar Cobra- collega’s steeds meer succes ervaren.

In 1994 laat Lotti in een interview met Vrij Nederland weten dat ze haar wens om bij de Cobra-beweging te horen heeft laten varen: “Ik wil er niet eens meer bij horen, ik word er vies van. Het draait bij die jongens alleen maar om de commercie. Want als je Cobra bent, ook al maak je een scheet, kun je er een hoop geld voor vragen.”
‘De (grote) Gek’ staat al jaren in de openbare tuin van Museum Cobra. Met twee gaten als ogen en twee armen in de lucht lijkt de vreemde figuur te dansen voor het museum. Cobra- kunstenaar of niet, Lotti van der Gaag opende voor velen nieuwe kunstmogelijkheden.

Kunstenaar: Lotti van der Gaag
Locatie: Keizer Karelweg
Jaar: 1951